Een gevarieerde rondwandeling van 12 km loopt door drie aangrenzende naturrgebieden (De Mortelen, De Woekens en Landgoed Heerenbeek) die samen natuurgebied Het Groene Woud Zuid vormen. Deze prachtige natuurwandeling kenmerkt zich door zijn afwisselend prachtige landschapselementen met o.a.waterlopen, natte gebieden en kleinschalige coulissen landschappen. Je komt langs prachtige boerderijen en het prachtige landhuis Heerenbeek.
De rondwandeling start bij herberg De Schutskuil (Oude Grintweg 100 te Oirschot). De wandelroute loopt eerst door natuurgebied de Mortelen. In natuurgebied de Mortelen was vroeger veel landbouw. 'Mortelen' betekent zachte grond. Dit zijn de gronden die laag liggen ten opzichte van de omgeving. Hogere delen heten donken. Om risico's te spreiden had een boer een beetje van beide. Erfenissen werden zo verdeeld dat elke zoon een stukje mortel en een stukje donk kreeg. Na enkele generaties ontstond zo een lappendeken van kleine weilandjes, bosjes en houtsingels: het coulissenlandschap.
Vanuit natuurgebied De Mortelen loop je via natuurgebied De Woekens naar landgoed Heerenbeek. Het landgoedbos dat dit gebied kenmerkt is relatief oud, namelijk uit de 2e helft van de 18e eeuw. In tegenstelling tot De Mortelen, dat een afwisseling van landbouwgrond en bospercelen kent, is het bos in Heerenbeek aaneengesloten. Driekwart van het gebied bestaat uit vochtig loofbos. Men heeft hier vooral populieren aangeplant. De vochtige bodemgesteldheid wordt mede veroorzaakt door de leemlagen in de bodem. Er groeien veel plantensoorten, zoals bosanemoon en slanke sleutelbloem, en ook eenbes en grote keverorchis komen voor. Daarnaast worden zwarte rapunzel, kleine valeriaan, boskortsteel, gulden boterbloem en schaafstro gevonden.
Op Landgoed Heerenbeek staat Landhuis en Hoeve Heerebeek. De geschiedenis van dit landgoed gaat terug naar de 14de eeuw. In 1303 schonk Hertog Jan II van Brabant 80 bunder land in de herdgang Straten aan de Abdij van 't Park te Heverlee. Dit bestond waarschijnlijk uit moerassig bos en heide. Op een kaart uit 1650 is sprake van een hoeve Heerenbeek die midden in het moerassige gebied lag, op een dekzandkopje. In 1760 kwam deze hoeve in handen van Marcellus van Bles, die Heer van Moergestel was. Deze zette het boerenland en de heide om in een landgoed. Hij liet een groot herenhuis bouwen en dit is de voorloper van het huidige landhuis, dat in 1864 werd gebouwd door Jan Philip de Girard de Mielet van Coehoorn. Het landhuis is nu een gemeentelijk monument dat witte gepleisterde muren en hangtorens heeft en daardoor op een kasteeltje lijkt. In 1998 heeft hier een brand gewoed die het interieur van het huis geheel verwoestte, waarna dit volledig werd hersteld. Tegenwoordig is het particulier bezit en als zodanig bewoond. Van hier uit loopt een oprijlaan naar de Oude Grindweg toe. Achter het Landhuis bevindt zich de originele Vlaamse schuur van de Hoeve Heerenbeek 6, die in 1997 geheel is gerestaureerd. De Vlaamse schuur van de Hoeve Heerenbeek is het oudste gebouw op het landgoed en is een Rijksmonument, eveneens bewoond door particulieren.
Wandeling is ingezonden door Martien van der Heijden
Gebruikte bronnen: www.brabantslandschap.nl, www.vvvdebrabantsekempen.nl, wikipedia
Foto: Peter van der Wielen